تاريخچه دستگاه كارتخوان در ايران و جهان به چه زماني باز مي گردد؟ شايد اين سوال براي شما پيش آمده باشد كه دستگاه پوز يا كارتخوان چيست، در اين مقاله از پي فا قصد داريم به شرح كامل آن بپردازيم.

دستگاه كارتخوان (پوز) چيست؟

دستگاه پوز چيست و چه كاربردي دارد؟ قبل از به وجود آمدن دستگاه هاي پوز و كارتخوان، افراد بسياري براي پرداخت هزينه كالاها يا خدمات مجبور بودند ساعات طولاني را در صف‌هاي بانكي براي دريافت پول نقد سپري كنند. دستگاه‌ هاي پوز يا پايانه هاي فروشگاهي دستگاه هاي كوچك، قابل حمل و كارآمدي هستند كه از طريق خطوط تلفن همراه و يا اينترنت ثابت امكان انتقال وجه كالاها و خدمات را از حساب مشتريان به حساب بانكي فروشندگان در مدت زمان كوتاهي فراهم مي كنند. دستگاه هاي پوز دقيقا از زماني كه كارت هاي عابر بانك ايجاد شدند، پا به عرصه فعاليت نهادند و در طول زمان مورد استقبال فراوان قرار گرفتند.
دستگاه هاي پوز و يا كارتخوان ها، دستگاه هايي هستند كه براي انتقال وجه و تراكنش هاي الكترونيكي از حساب مشتريان به حساب فروشندگان مورد استفاده قرار مي گيرند. دستگاه هاي پوز اغلب با استفاده از خطوط تلفن همراه و يا اينترنت ثابت داده ها را انتقال مي دهند. دستگاه هاي پوز (Pos) يا كارتخوان امروزه به يكي از رايج ترين ابزارهاي الكترونيكي تبديل شده‌اند كه در زندگي روزمره از آن ها استفاده هاي زيادي مي كنيم. همانطور كه گفتيم دستگاه هاي پوز در ابتدا مورد استقبال قرار نگرفتند اما با گذشت زمان و فراهم شدن زيرساخت ها و امكانات لازم استفاده از آن ها بسيار رايج شد. علاوه بر دستگاه هاي پوز و كارتخوان امروزه روش هاي نوين ديگري در خدمات بانكي و مالي ايجاد شده است كه موجب تسهيل فرايند انتقال وجه از يك حساب به حساب هاي بانكي ديگر شده است. يكي از اين خدمات نوين، درگاه پرداخت است كه اغلب توسط كسب و كارها و فروشگاه هاي اينترنتي مورد استفاده قرار مي گيرد. پي فا يكي از سرويس هاي امن با پشتيباني ۲۴ ساعته است كه در زمينه ارائه خدمات پرداخت اينترنتي فعاليت مي كند. از جمله خدمات رايج اين سرويس مي توان به درگاه اشتراكي و همچنين فرم پرداخت اشاره كرد.

تاريخچه دستگاه كارتخوان در ايران و جهان

اولين دستگاه پوز يا به اصطلاح صندوق فروشگاهي در سال ۱۹۸۱ ميلادي توسط جيمز ريتي كه صاحب يك رستوران در آمريكا بود، ساخته شد. مهمترين دليلي كه دستگاه پوز در آن زمان ساخته شد، جلوگيري از سرقت پول توسط پرسنل و كاركنان رستوران بود؛ چرا كه صندوقدار براي دريافت وجه مجبور بود هر دفعه صندوق را باز و بسته كند و اين به فشردن كليد صندوق فروشگاه نياز داشت. كارخانه وريفون (Verifone) نيز از جمله اولين كارخانه‌ هايي بود كه در سال 1983 ميلادي شروع به توليد و عرضه دستگاه هايي كرد كه شكل امروزي دستگاه هاي پوز را داشتند. از طرف ديگر جورج والنر نيز در سال 1982 ميلادي اقدام به توليد دستگاه‌ هاي پوز كرد و سرانجام توانست در سال 1988 ميلادي با شركت آمريكن اكسپرس قراردادي در اين رابطه امضا كند و دستگاه هاي خود را در شركت ها و فروشگاه هاي آمريكايي به فروش برساند. مدتي پس از امضاي قرار داد، جورج والنر وارد رقابت با شركت آمريكايي وريفون شد. با توليد دستگاه هاي پوز، كارتخوان و يا به اصطلاح پايانه هاي فروشگاهي و عرضه آن ها به بازار، در نظام بانكداري تحول بزرگي ايجاد شد و به دنبال آن روش هاي جديدي براي پرداخت وجه كالاها و خدمات بانكي ايجاد شد.
اما تاريخچه استفاده از دستگاه پوز و كارتخوان در ايران به چه زماني برمي گردد؟ در سال 1350 شمسي براي اولين بار حدوداً 6 دستگاه خودپرداز يا به اصطلاح ATM توسط يكي از بانك ها وارد كشورمان شدند، اما به دليل عدم وجود امكانات و زيرساخت هاي مناسب تا چندين سال مورد استفاده قرار نگرفتند و تا اوايل دهه ۷۰ شمسي كنار گذاشته شدند. در خلال دهه ۷۰ سيستم هاي پرداخت و بانكي كشور دچار تحولات عظيمي شد و با صدور اولين كارت هاي اعتباري يا به اصطلاح عابر بانك ها و ايجاد زيرساخت هاي مناسب، زمينه استفاده از خودپردازها در سيستم بانكي كشور فراهم شد. در سال هاي بعدي اقداماتي جهت تسريع فرايندهاي پرداخت انجام شد كه منجر به ورود اولين دستگاه هاي پوز به كشور شد. استفاده از دستگاه هاي پوز در ابتدا رايج نبود اما با گذشت زمان اين دستگاه ها محبوبيت زيادي در بين مردم پيدا كردند؛ چرا كه افراد مجبور نبودند در صف هاي طولاني بانك منتظر بمانند و مقدار زيادي پول نقد را با خود حمل كنند. در سال ۱۳۹۸ نيز با فراهم كردن زير ساخت هاي مناسب، استفاده از دستگاه هاي پوز يا كارتخوان به طور چشمگيري افزايش يافت؛ به طوري كه ديگر شاهد استفاده از پول نقد به هنگام خريد كالاها نبوديم. شايان ذكر است كه اوج فعاليت دستگاه هاي پوز به سيستم شاپرك مربوط مي شود كه با ورود خود به سيتم مالي و بانكي كشور، زمينه مناسبي را براي استفاده از دستگاه هاي كارتخوان فراهم كرد.

مزايا و معايب دستگاه پوز

دستگاه پوز چيست و چه مزايا و معايبي دارد؟ امروزه در نظام اقتصادي كه در دنيا حاكم است، استفاده از پول نقد بسيار كاهش يافته است و جاي خود را به دستگاه هاي انتقال وجه يا پوز داده است. دستگاه هاي كارتخوان يا پوز امروزه بسيار رايج شده اند و تقريبا مي توان گفت در تمامي فروشگاه ها و شركت هاي ارائه دهنده خدمات مورد استفاده قرار مي گيرند. دستگاه هاي پوز نيز مانند هر وسيله ديگري داراي مزايا و معايبي هستند كه در ادامه به آن ها اشاره مي كنيم.

مزاياي استفاده از دستگاه پوز يا كارتخوان

• استفاده از دستگاه هاي پوز، فروشگاه ها و شركت هاي ارائه دهنده خدمات را قادر مي سازد تا معاملات خود را به روشي متنوع و مدرن و بدون نياز به وابستگي به يك مكان واحد انجام دهند.
• دستگاه پوز يا كارتخوان وسيله اي كوچك و قابل حمل است و استفاده از آن براي افرادي كه به واسطه شغلشان دائم در حال تحرك هستند، توصيه مي شود. كاميون هاي پخش مواد غذايي، خدمات تعميرات ساختمان ها و‌منازل، اماكن ورزشي و فروشندگان افراد مناسبي براي استفاده از اين دستگاه ها هستند.
• دستگاه هاي پوز به دليل محبوبيت بالايي كه دارند، پاسخگوي نيازهاي كاربران هستند و سيستم هاي پرداختي آن ها را سازمان دهي مي كنند.
• دستگاه هاي پوز يا كارتخوان هاي قابل حمل، بسيار مقرون به صرفه هستند و به صاحبين كسب و كارهاي كوچك اين امكان را مي دهند كه بدون هرگونه سرمايه گذاري و يا پرداخت هزينه هاي مربوط به پشتيباني نرم افزارها، معاملات خود را به راحتي و با روشي امن و هزينه هاي كمتر انجام دهند.

معايب استفاده از دستگاه هاي پوز يا كارتخوان

• دستگاه هاي پوز و كارتخوان كه در فروشگاه ها و شركت هاي ارائه دهنده خدمات مورد استفاده قرار مي گيرند، مي توانند مورد هدف كلاهبردان قرار بگيرند.
• باتري دستگاه هاي پوز يكي ديگر از معايب آن ها است كه استفاده از آن ها را براي مدت طولاني محدود مي كند.
• قطعي اينترنت و محدود شدن شبكه هاي متصل به اينترنت نيز مي تواند موجب اختلال در عملكرد اين دستگاه ها شود.